هنر عکاسی رنگی حرفه ای، گزارش پرفسور آلفرد سوایلند استاد کرسی عکاسی آکادمی هنر آلمان در اشتوتگارت از چهل سال فعالیت هنری خود در مسیری از «امریکا به ایران»

رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ا. همزمان با برپایی نمایشگاه چهل سال فعالیت هنری پرفسور آلفرد سوایلند استاد کرسی هنر عکاسی آکادمی هنر آلمان در موزة آلبرتینا با وی پیرامون رویکرد هنری وی و چشم اندازی که در میان میراث فعالیت چهل ساله خود به سوی ایران با اختصاص 6 تابلو گشود، به گفتگو نشست.

 هنر عکاسی برای من  از جوانی با اهمیت بود و همین سبب شد علائق، مطالعات و سپس تحصیلات خود را در این رشته ادامه داده و به صورت یک عکاس ‏ بتوانم درخصوص سبک‏ها و الگوهای مختلف این هنر مدرن به آموزش و پژوهش بپردازم. اما طبیعتاً کار حرفه‏ای من کمی بیش از چهل سال پیش یعنی در زمانی که فرهنگ آمریکایی فرهنگ غالب اروپا بود، آغاز شد. مهمترین سبک در هنر عکاسی از دهه هفتاد در امریکا با عکاسی رنگی هنری کار خود را شروع کرد. تا پیش از این عکس رنگی صرفا برای تبلیغ کالا و یا بهره برداری خبری بود و عکس هنری به صورت سیاه و سفید تهیه می گردید.

من نیز مثل بسیاری از جوانان اروپایی شیفتة مظاهر فرهنگی آمریکا بودم. سفر من به آمریکا برای عکسبرداری از ویژگی‏های هنری و فرهنگی جامعه ای که توانسته بود در همة ابعاد اروپا را تسخیر نماید، آغازی شد برای یک دوران نسبتاً طولانی فعالیت، 8 سال کار در آمریکا و در موضوعی جذاب که رنگ، نور و سایه، خط افق و سطوح است. این ویژگی ها در مراحل مختلف زندگی مرا بیش از پیش به عمق یک مکتب هنری خاص در رابطه با عکاسی کشاند. این نگاه نوعی گذشته نگری بود. این مکتب توجه دارد تا با تمرکز بر رنگ، نور و خط (به ویژه افقی قوی)، الگوی و سطح چشم انداز برای ایجاد تصاویر واقع گرایانه به سوژه استفاده کند تا یک روایت تصویری در خلق و فضا موضوع پیدا شود.

در نگاه اول برای چشم یک عکاس رنگ‏ها، رابطة آنها و ارتباط بشر و طبیعت موضوع توجه است. این دقیقاً چیزی بود که در آمریکای آن دوران خود را به شکل‏های مختلفی به نمایش می‏گذاشت. تابلوهای نئون رنگارنگ، تنوع طبیعت قابل تحسین و نوعی تضاد میان همة اجزاء طبیعتاً برای اروپائی ها که سنت زندگی کلاسیک و تعریف‏ شده‏ای را در آن سالها داشتند، هم غیر طبیعی و هم از جهت تنوع رنگ جذاب بود. این به ویژه برای نسلی که من به آن تعلق داشتم، شرایطی را فراهم می‏ساخت که بکوشند از طریق تصاویر به آن سوی آتلانتیک سفر کنند. بیش از عکاسان هنری بخشی از این جذابیت را تلویزیون‏های رنگی توانسته بود از صفحة خود مقابل دید اروپائیان قرار دهند، اما دوربین عکاسی زاویه‏ای متفاوت را می‏توانست ثبت کند و از طرف دیگر به دلیل آنکه عکس حرکت نداشت، قدرت و فرصت تأمل و عمیق نگریستن به تابلویی که درونش از سوی عکس تصرف شده بود، بهتر و بیشتر از یک فیلم دست‏ ساخته با داستان و ژانری مشخص قابل تحلیل و ملاحظه بود.

عکس‏های نخستین در آمریکا با این فضا و در شرایط خاصی گرفته شد و سبب گشت تا من در مکتب عکس هنری رنگی و با دوربین های تولیدی دهه هفتاد (نسل اول) کار خود را تا به امروز پی بگیرم. شاید بعد از بخشی از سفر با یک واقعیت تازه از درون عکس‏هایی که می‏گرفتم روبرو شدم و آن چیزی نبود جز اینکه طبیعت بکر و متنوع آمریکا را سازه‏ها و رنگ‏هایی مدرن و ناهمسان بهم ریخته بود بطوریکه که دیگر ناچاریم تصویری سورئال یا فراواقعی را از خود طبیعت و ویژگی‏های آن داشته باشیم. اینجا بود که نگاه به واقعیت اصلی یا گذشته مکان در پشت هر تصویر برای من به یک مفهوم تازه مبدل شد.

Unbenannt

انقلاب مهمی که در ذهن آغاز شد از همین سفر بود. در حقیقت پس از چندین سال تلاش و تصویربرداری به این مسئله وقوف پیدا کردم که ساخت یک ساختمان در کنار یک دریاچة زیبا و یا قرارگرفتن یک تابلوی نئون در یک چشم‏انداز طبیعی چقدر می‏تواند واقعیت طبیعتی را به چالش کشد. با این همه تصویر برداری هنری از این مجموعه ها است که ما را به درون فضا می برد و ان هم بشرطی که تمام سطوح تصویر شفاف و روشن باشد. این تکنیک فقط در تصویر سیاه و سفید وجود داشته و در عکس رنگی کمتری بدان توجه شده است. با آمدن دوربین های دیجیتال تصاویر نقطه ای شدند و تنها کمیت نقطه ها است که وضوح را بالا می برد اما دوربین معمولی رنگی و لنزی، هنر دیگری را می طلبد. تصویر آن در درون خود پیام های مختلفی را می دهد و هنر عکاس آن است انسان را در مقابل عکس خود نگاه دارد و بفکر وادارد. بطوریکه مثلا بیاندیشد آیا نبایستی رابطه‏های زندگی شهری و دنیای تازه را در محیطی مدرن محدود کنیم و از تسرّی دادن آن به تمام زوایای طبیعت در گوشه و کنار دنیایی که به ما تعلق دارد اجتناب ورزیم؟

این نوع نگاه از آن زمان به بعد تصور و تلقی من را از کل مسئلة نگاه به هستی تغییر داد و سپس در شکل‏ها و نشانه‏های مختلف و تازه ای بروز پیدا کرد. اینجا بود که دریافتم بشر در بیشتر بخش‏هایی از دنیا می‏کوشد گذشتة خود را از میان ببرد و این مبارزه با طبیعت که حالا به هویت، تاریخ، فرهنگ و ارزش‏هایی که برای آن ماندگاری را رقم زده بود تبدیل به یک نهضت جهانی ویرانگر شده بود غافل از اینکه در مسیر مدرن‏سازی و جهانی شدن ما نیاز به حفظ شناسه‏های هویتی خود در همة دنیا و پاک و مبرّا دانستن آنها از تصرفاتی که ممکن است اتفاق بیفتد داریم.

بُعد بعدی تصویرها و فعالیت هنری من از یک دهه پس از این دریافت آغاز شد. اینجا بود که متوجه میراث مهمی در رابطه با تاریخ و هویت بشر شدم. برای مدتی با فرانکفورتر آلگمانیه کار کردم و تصویر انسان و روزنامه سوژه کار من شده بود. این تجربه هم سبب شد تا بیشتر مشهور شوم و هم توانایی کار مرا افزون ساخت. اروپا صحنة دوم و محیط دیگری برای آزمودن رابطة تصویر با اندیشه و پیامی بود که بایستی عکاسی مثل من که بدان تعلق داشتم به نسل‏های بعد منتقل نماید، پیامی که می‏توانست بدون هیچ‏گونه هیاهو و به صورتی خاموش اما عمیقاً تأثیرگذار مورد پردازش واقع گردد.

سفرهای مختلف و مطالعة تاریخ تمدن بشر مرا متوجه اهمیت موضوع میراث باستانی نمود، میراثی که امروز یکی از جذابیت‏ها و فرصت‏های جذب گردشگر شده است. اینجا توریست فقط از بُعد اقتصادی و عملیاتی آن برای من جذابیت و معنا نداشت بلکه توریست ظرفیتی را به وجود می‏آورد که گفتگو میان انسان‏ها مستقیم، آسان و پیوسته برقرار باشد. طبیعاً به همان میزان که ما در فرهنگ تازة آمریکایی و جهانی غرق می‏شدیم، احساس متفاوتی در ما بروز پیدا می‏کرد و آن چیزی نبود جز یک حس نوستالژیک نسبت به گذشته، فرهنگ و میراثی که از دست داده‏ایم و برای مطالعة آن بود که سفر و دیدن آثار باستانی و تاریخی تبدیل به یک الگوی شناختی در محیطی که من زندگی می‏کردم (اروپا) شد.

در تمام آثاری که در اروپا می‏توان رابطه با چیستی را مورد مطالعه قرار داد، یک نقطة اشتراک وجود داشت و آن این بود که هر آنچه در اروپا تجسم عینی یافته از دورانی خاص شروع شده است. این دوران خاص درواقع دوران رومن‏ها بود که با حملات وسیع و گسترش امپراطوری رم توانستند بخش‏های بسیار زیادی از اروپای مسکون آن روزگار را تحت انقیاد خود درآورند. البته بخش‏هایی از اروپا مثل شبه جزیره بریتانیا یا منطقة اسکاندیناوی که وایکینگ ‏ها حضور داشتند دور از دسترس آنها بود اما اروپای قاره ای در زیر گام‏هاو فرهنگ و تمدن رم تسخیر شده بود. فرهنگ و تمدنی که یک هویتی مشترک را نمایندگی می‏کرد و توانسته بود ملت‏های اروپا را در انقیاد خود به لحاظ هویتی نگاه دارد. تأثیر عمیق زبان رومی بر تمام زبان‏های اروپایی امر قابل کتمانی نیست و بدین ترتیب دورة دوم دنیای زندگی کاری من از این زمان آغاز شد که چگونه می‏توان در فضایی که مدرن‏سازی و جهان‏گرایی با فرهنگ آمریکایی معنا پیدا کرده نمونه ای را یافت که این مسیر را طی کرده و توانسته باشد اروپا را تسخیر نماید.

امپراطوری رم موضوع مطالعة من شد و بنابراین بازدید از آثار تاریخی و میراث رم در دستور کار من قرار گرفت اما هنوز قلمرو فعالیت من اروپا بود و من به بیرون از اروپا توجهی نداشتم. در این جغرافیا پدیده‏های تازه ای می‏دیدم که مرتبط با همان فرهنگ آمریکایی که الگوی دهة هفتاد برای ما بود. این فرهنگ حالا آمده بود تا در قلب اروپا تمام دنیای کلاسیک، هنر و معماری ما را زخمی نماید.  دکه ای با الگوهای کاملاً غربی در کنار مهمترین اثر تاریخی شهر رم نشانه ای بود از این قارچ‏ هایی که در نگاه من پیکرة تاریخ، هویت، چیستی و معنایی ما را در پشت ظرفیت کوچک، کم ارزش و بی بهای خود مخفی می‏ساخت. اینجا بود که زاویة دوربین من بزرگ کردن این فاکتورها و نشانه ‏ها شد تا توجه دهم که ما با دست خود چگونه داریم خویش را از هویت و میراث فرهنگی خود محروم می‏کنیم.

2

در حدود سال‏های 2005-2006 که یک مستند جالب توجه و تحلیلی توسط شبکة بین‏المللی بی.بی.سی پخش شد. این مستند تصادفاً به همان مسئله‏ای پرداخته بود که موضوع فعالیت چندسالة من بود: امپراطوری رم. این مستند گزارشی از خارج از قارة اروپا و تأثیر امپراطوری رم در جهان روزگار خودش چه آفریقا و چه آسیا را بیان می‏داشت و از همین جا سفرهای من به خارج از قلمروی اتحادیه آغاز شد و کوشیدم رابطة خود را پیرامون برقرار سازم. در مطالعة عمیق‏تری که از سال 2007 با سفرها آغاز شد دریافتم که دقیقاً همان ویژگی‏هایی که در اروپا نگاه ما را به عنوان اروپایی کلاسیک آزار می‏داد در دنیای خارج از اروپا نیز برقرار است. با این تفاوت که فرم‏ها و شکل‏ها عوض شده است، اینجا دیگر محدودیت‏های امنیتی به ویژه در سفر به سرزمینهای فلسطینی، اشتغالات بی ارزش و کم بها و اشکال غیرهندسی و رنگ‏های تند و نامرتبط با تصویر عمومی‏ای که در برابر ما جای می گرفت یک پدیدة تاریخی یا صحنة جغرافیایی گذشته را به سختی از نظر حذف می کرد.

از این مقطع بود که دریافتم یک رسالت دیگر را نیز بایستی برعهده گرفت و آن چیزی نیست جز اینکه بکوشیم به دنیای معاصر خود یادآوری کنیم نباید اجازه دهیم میراث فرهنگی که ارزش‏های ما و زمینة ارتباط و گفتگوی ما با دیگر ملت‏ها و فرهنگ‏ها را فراهم می‏کند در پسِ سازه‏های دستی که بیشتر متأثر از فرهنگ آمریکایی در دهة هفتاد بوده است، خود را پنهان کند و به آنها لطمه وارد آید. این موضوع مورد توجه یونسکو و مؤسسات مختلف فرهنگی در آلمان و اروپا قرار گرفت. از این رو میراث و ارزش گردشگری ‏ای که آنها ایجاد می‏کنند تا تفاهم و شناخت و درک متقابل میان ملت‏ها برقرار گردد محور اصلی گرایش فکری من در کار هنری شد. اینجا دیگر برای من فرقی نداشت آنچه که می‏بینم در آفریقا، آسیا، اروپا یا آمریکا است و در پنجره ای که به روی طبیعت یا یک اثر تاریخی و باستانی هویتی با دوربین گشوده می‏شود، یک زائدة نمادین خود را به نمایش گذاشته و مانع از آن شده است که ما ارزش هویتی میراثی که با قهرمانی و حماسه‏ها برای ما هویت را تاریخ را ساخته اند دست یابیم.

عکاسی من، در بعد مفهومی عکاسی منعطف به رابطه گذشته و حال ما است. نسبت به تصرف بشر در میراث طبیعی و تاریخی خود، عکاسی فرمی است برای معرفی ارزش میراث چه در بُعد فرهنگی و تاریخی چه در بُعد طبیعی و اجتماعی، چون این تنها زمینة تعامل و تبادل و گفتگو میان ملت‏ها می‏تواند باشد و من در این خصوص سعی کردم همواره یک پارتیزان باشم و بکوشم با هنر خاموش عکاسی این تصاویر را در کنار هم بچینم و نشان دهم که چگونه بایستی آنچه را که میراث تاریخی است حفظ کرد و مورد توجه قرار داد. رابطة تمام عکس‏های من در این فکر کلی معنا پیدا نموده است. این را شما در عکس بم به وضوح می بینید بیننده فقط تصویر کارت پستالی یک ارگ را نمی بیند بلکه یک نور او را متوجه موتور سواری در درون این محوطه می دارد، امری که بسیار غریب می آید.

3

در عکسی که از یک معبد رومی هم دارم و معروف شده است یک میز پینگ پنگ همان نقش را پیدا می کند

4

من برای عکس بم یک روز تمام نشستم و منتظر تا آنچه را که می خواهم خود را نشان دهد. این درباره عکس فروشنده کفش کنار جاده اهواز هم هست. صدها فروشنده و مغازه با چراغ های نئون و در مراکز خرید مدرن که هم سبک و الگوی امریکایی دارد در ایران مقابل دیدگان من بود اما هنر آن فروشنده برای استفاده از نور طبیعی جاده، خط و ساخت طبیعی دکور با کارتن های خالی یک واقعیت دیگر را به نمایش می گذارد، مخاطبان این شاخه هنری در عکاسی به خط افقی که نور ماشینها در جاده ساخته و سایه و روشن کارتنها، سنگفرش طبیعت و، نور یک چراغ کنار جاده در نگاه اول توجه نمی کنند برای انها مارک کفش برند شده و با نگاه نخست می پرسند این کفشهای اروپایی در کنار آن جاده چه می کند، پس تامل نموده و حالا یکایک اجزای تصویر را مورد مشاهده قرار می دهند و ابتدا درک می کنند این چه هنری داشته که توانسته است ابزار و کالای خود را با واقعیت و طبیعت و بدون هرگونه زرق و برق عرضه کند. این سادگی و بی پیرایگی انسان اروپایی دلزده را محو خود می سازد و من با این عکس همین انتظار را منتقل می کنم.  عکاس همین را می خواهد که آدمها انچه را که او دیده را حدس بزنند، والا یک عکس خانوادگی یا یک پانوراما کفایت می کند. مکتب هنر عکس رنگی یک تکنیک مهم دارد و آن چیزی نیست جز اینکه تصویر در همه وجوهش شفاف باشد و تار نشود.

6

سال 2015 برای من عطف تازه ای بود، در واقع شرایطی که بعد از توافق ایران با دنیا در خصوص برنامة هسته‏ای ایجاد شد این نگرش را فراهم ساخته بود که به مطالعة ایران و تاریخ کهن آن توجه نشان دهم و آنجا بود که دریافتم رابطة امپراطوری‏های تاریخی ایران با امپراطوری رم رابطة شیرینی نبوده است با این همه هیچ‏گاه رومی‏هایی که موفق شده بودند دور تا دور مدیترانه یعنی دنیای مسکون آن روز را تحت انقیاد خود درآورند نتوانستند در رابطه با سرزمین‏های پارسی ورودی داشته باشند.

توافق ایران با جهان (برجام) نشان داد که ایران یک جزء متفاوت، یک جزء غیرقابل هضم در آن چیزی است که ما آن را فرهنگ جهانی شدن می‏نامیم. برای من از این جهت ایران جذاب شد و از زمینة ارتباط با بخش فرهنگی سفارت ایران در آلمان به پیشنهاد آکادمی هنر آلمان و سپس انسیتو حافظ برقرار گردید.

ایران توانسته بود امپراطوری رم را شکست دهد و ایران توانسته بود اسرای رومی را به استخدام بگیرد و از آنها در ساخت میراثی که می‏توانست روم و ایرانی باشد، استفاده کند. پلی که در دزفول آنها ساخته بودند. به همین جهت علاقه برای پیدا کردن شاخص‏ها و شناسه‏های روم باستان و معرفی آنها در کنار این مجموعة فعالیت‏ها برای من آغاز شد و بدین گونه بود که چشم من بر روی ایران گشوده شد.

سفر به ایران که با استقبال سازمان گردشگری وابسته به بخش میراث فرهنگی ایران انجام شد دقیقاً من را به درون آن دنیایی برد که به دنبالش بودم. ایرانی‏هایی که در این دیدارها و گفتگوها در نوار جنوبی ایران مشاهده کردم همچون من از آنچه که در حال بلع قلمروی آثار باستانی آنها بود و سبب می‏شد تا ظرفیت‏های گردشگری نقصان پیدا بکند دل‏آزرده بودند. این نگرش همسان به مسائل میان ما فرصت خیلی خوبی در درک و تعامل را برقرار ساخت. چگونه می‏توانستیم که تصویری بزرگ از یک دنیای شگفت‏انگیز همچون ارگ بم را در مقابل خود ببینیم که ناگهان با ورود یک وسیلة نقلیه آن سکوت، آرامش، آن گذشته ای که ما را محو خود می‏نماید، برهم می‏خورد و با نوری متفاوت، زاویه ای تازه را به لحاظ رنگ، افق و شکل و فرم به درون تصویری می‏دهد که ما در مقابل آن نشسته ایم؟ و آنگونه که تشریح نمودم ما را بفکر وا دارد.

کل تصاویری که من از ایران گرفته‏ام بیش از هفتاد تصویر نیست این در حالی است که قریب یک ماه در این کشور سفر کردم و آثار مختلفی را دیدم. وقتی می‏بینید که در کنارة یک کوه تاریخی با ارزش بمانند بیستون شبکه ای رشته ‏وار از خانه‏های مدرن در بلوک‏هایی با رنگ‏هایی که کاملاً با طبیعت ناسازگار است ایجاد شده و آن را چون حلقه ای نازیبا در آغوش گرفته است، و یک سازه نامتقارن خط افق را قطع کرده، بفکر می روید که شد که این دنیای مقاوم که در مقابل سلطة غرب باستان (امپراطوری روم) سرپا مسلح ایستاد، اکنون تاب مقاومت در برابر بشر بی سلاح را ندارد.

7

هدف یک عکاس با گرفتن عکس و نمایش آن بدین جهت است که بکوشد چشم‏اندازی را از تصویر بزرگتر ارائه دهد. عکاس همیشه درصدد است که سوژه‏های کم ارزش، کوچک اما تأثیرگذار را شکار نماید و رابطة آنها را با تصویر بزرگتری که در پشت ذهن می‏تواند وجود داشته باشد، برقرار سازد. من چند نمونه از این نوع تصاویر را برای شما ارائه می دهم تصاویری با مضامینی تعجب بر انگیز مثل:

 پارک کامیون در میان محوطه باستانی رم

8

صندلی های بی ارزش پلاستیکی در کنار آثار باستانی سامریه فلسطین

9

نیمکت فلزی مدرن در کپسا تونس

10

نصب سازه انتقال برق بر روی خرابه های جملا در الجزایر

11

صندلیهای چوبی در کنار خزانه فرعون در اردن

12

در این نوع عکاسی مایل می شویم به گذشته نگاه کنیم و دریابیم چرا با میراث خود فارغ از اینکه متعلق به چه عصر و دوره ای باشد چنین رفتار می کنیم.

برای من نگاهی که در فرهنگ ایرانی خود را به نمایش می‏گذاشت، جذاب و قابل مطالعه بود. سفر به ایران دارای چند بُعد مختلف بود. ابتدا برای یافتن تأثیر و رابطة دنیایی که توانسته است در مقابل امپراطوری روم سر خم نکند این سفر آغاز شد اما بعد با دیدن استمرار حس عمیق دفاعی که در اشکال مختلف با حفظ یادمان‏های جنگ هشت‏ ساله یعنی بزرگترین و طولانی‏ترین جنگ قرن گذشته، تکامل یافت. دیگر برای من روشن بود که چرا ایران در مقابل امپراطوری روم زانو خم نکرد و این امپراطوری روم بود که در مقابل ایران به زانو نشست.

13

تابلویی که می‏گوید ما ایستاده‏ایم در کنارة یکی از نقاط مهم و استراتژیک که تعیین کننده در تاریخ جنگ هشت ساله بود، اگرچه یک نماد به شمار می‏آید اما در درون خود یک پیام از مانایی دارد.

14

این سفر به من نشان داد ما ایران را نشناخته‏ایم و این عدم شناخت و درک ما از ایران، بزرگترین عامل نادانی ما در رابطه با دنیای شرق می‏تواند باشد. در این کلمات اغراق نیست بلکه بیشتر معتقدم که واقعیتی در دل دارد، به تعبیری ایران نمایندگی شرق را برای ما داشته است چه در زمانی که هرودوت از دنیای مقابل یونان صحبت می‏کند و چه در دوران میانه ای که ایران عامل تجارت و کالا میان شرق و غرب بود. ایران در یک دنیای مدرن و سنتی روزگار می گذراند، به تعبیری به سوی مدرنیته پنجره باز کرده اما ریشة خود را در عمق تاریخی خویش قرار داده است. این دوگانگی دو تصویر در هم بافته شده را به شما نشان می دهد. شما وقتی بر فراز برج میلاد بلند ارتفاع‏ترین سازة ایران امروز قرار می‏گیرید این را به راحتی خواهید دید. دو آدرس در مقابل شماست، یکی مکان دینی و آئینی تاریخی و یکی مکان مدرن و تفریحی.

15

در دل کویر هم این را به شکل دیگر و فرم تازه ای می‏توانید ببینید، آنجا که در حاشیه کویر و یزد می‏توانید یک ساختمان را ببینید که ذائقة شما را با شیرینی‏های ایرانی چنان منقلب می‏کند که نمی توانید تصور این را داشته باشید که چگونه در درون خاموشی کویر یک چنین سازه ای با رنگی تند خود را گشوده و پنجرة آن شما را به دنیای شیرینی از طعم‏ها و رنگ‏ها می‏کشاند.

16

اینجا شناخت ایران برای من تفاوت و تمایز تازه ای یافت فلذا دیگر نمی توانم به تنهایی این قضاوت را داشته باشم که ایران در طبقة آن دسته از کشورهایی است که صرفاً فرهنگ آمریکایی را کپی‏برداری کرده و اجرا نموده یا چشم بر تحول جهان معاصرش بسته است. بخشی از این ویژگی ایران رمز آلود است و باید کشف شود، اما ایران مقاوم و تسلیم ناشده در برابر روم هم از همان شرایط جهانی آزار می بیند که دیگر حامیان میراث فرهنگی و زیستگاه بشری. ساختمانی که رنگ‏های تند در بنای خود استفاده می‏کند تا یک تفاوت و یک تمایز را نشان دهد، معنایی دیگری را برای من هم ایجاد کرد و سبب شد که در گفتگوهای بعدی پیشنهاد آن را بدهم که برای انتشار آلبومی مستقل با عنوان «ایران چهار فصل» مشارکت نمائیم. ایران چهار فصل درواقع مثل همان قالی رنگی ایرانیان است که مجموعه ای از اشکال هندسی و غیر هندسی، فرم‏ها، تصاویر، رنگ‏ها، تنوع، پیچش و تعارض را در مقابل چشم ما به نمایش می‏گذارد و سبب می‏شود که ما فقط نگاه کنیم و مجذوب آن شویم اما قوه و قدرت تفسیر آن را به راحتی نخواهیم یافت. شما این ویژگی را در کشورهای معدودی می‏توانید ببینید، کشوری که هم طبیعتش به آن ظرفیت چهار فصل و چهار رنگ را می‏دهد و هم جامعه، فرهنگ و تاریخش به او ظرفیت متعدد و متنوعی برخوردارند که بتوانند اشکال مختلف را نمایندگی کنند.

 ایران یک اروپا نیست که بخواهد کلاسیک بماند یا یک آمریکا که بخواهد مسیر بی انتها و نامشخص مدرنیته را تا پایان دره ای که ممکن است به درون آن سقوط کند طی نماید. ایران در مسیر حرکت هستی آنگونه که خود تصمیم گرفته، ایستاده و نظاره‏کننده و در حال تبادل است. فلذا الزاماً همة آنچه که ایران می‏دهد یا می‏گیرد خوب و بد نیست بلکه قدرت این انطباق و تبادل هست که ما را متوجه اهمیت ایران می‏دارد. از این زاویه است که ما می‏توانیم بفهمیم که روم باستان نتوانست ایران را مغلوب کند و دنیای معاصر هم نتوانسته است که بر دور ایران حصاری بکشد و آن را محدود نماید. شما وقتی به بالای برج میلاد می‏روید و از آن بالا به شهر تهران نگاه می‏کنید نرده ای را در مقابل دوربین خود می‏بینید با یک پیام که «به این نرده نزدیک نشوید» آنجاست تصور شما از ایرانی که هنوز بدان پا نگذاشته‏اید کاملاً دگرگون می‏شود. از فراز آن برج درمی‏یابید که آن قفسی که به دور ایران کشیده شده است تا ایران نتواند نقش خود را بازی کند و موقعیت خویش را حفظ کند درواقع قفسی است که ما را محصور ساخته است چرا که در پشت آن شبکة آهنین شما حیات، افق، نور، رنگ و تحرک را با یک تصویر می‏توانید ببینید و در پشت آن سنت و مدرنیته را با نشانه‏هایی که در مقابل چشم شما قرار گرفته است می‏توانید دنبال کنید و این شما هستید که در آنجا خود را محصور می‏بینید و خودتان در قفسی قرار گرفته اید که خود بدان رفته اید. پس با این پیامِ به درون، روبرو هستید که به حفاظ نزدیک نشوید و در واقع به شما می گوید به خودتان نزدیک شوید به قضاوتی که داشته اید. شاید تمثیل نازیبایی باشد اما وقتی ما به دیدن یک موجود عجیب و غریب در یک باغ وحش می‏رویم بیرون قفس به ما هشدار داده می‏شود که به این نرده نزدیک نشوید اما اینجا دقیقاً چشم یک دوربین در برج  میلاد احساس می‏کند که خودش در قفس افتاده و خودش است که به خودش هشدار می‏دهد بیش از این جلو نرو در حالی که من با دوربین خودم می‏خواهم و امید دارم بتوانم بیش از این در ایران جلو بروم و ایران را در همان چهار فصل و چهار رنگ خود درک کنم و به تصویر بکشم، تا دریابم چرا از ارتباط با آنچه نمی شناسیم گریزان هستیم.

موزه البرتینا وین به پاس چهل سال فعالیت تکنیکی من پذیرفت تعدادی از تابلوها را بر گزیند و من بی نهایت خرسند شدم که 6 اثر از مجموعه ایرانم برای نمایش بر دیوار آلبرتینا نامزد گشت و مقالات زیادی با اشاره به همین آغاز و پایان فعالیت هنری من در رسانه ها انتشار یافت که عنوانش از آمریکا تا ایران بود. بنابر گزارش موزه تا کنون بیش از یکصد هزار نفر از مجموعه آثار من بازدید نموده اند و همین سبب شد پیشنهادی از شبکه آرته دریافت کنم در موضوع ایران و سفر به قلب جامعه آن، نه برای نمایش شهرهای مدرن و یا مشکلات سیاسی بلکه برای آنچه که دیده ام و می بینم، همانا زندگی واقعی مردمی که می توانند بدون پاساژ و بازارهای پر نور کالا مبادله کنند و بیم و هراسی هر تجارت خود به رغم همه فشارهای سیاسی ندارند. آنها در پشت قفسی که ما به دور خود کشیده ایم و ترس از گشودن درهای آن داریم زندگی ساده، شیرین و مشابه همه مردم جهان را تجربه می کنند. من مانند سایر سفرها که هفته و سالها طول کشیده و مجموعه عکسهای متنوع اما محدودی شده فقط یک ماه در ایران با مردم زندگی کردم و و روزانه یک تصویر برداشتم، اما برای هر تصویر عمیقا به موضوع، نور، خط افق، شفافیت و چشم انداز اندیشیدم. مسئولان آلبرتینا معتقدند تصویر بم بیشترین توجه را برانگیخته و من از این جهت مفتخرم و تمام مصاحبه هایم را در پای این تصویر انجام دادم.

گفتگو با آلفرد سوایلند

Leave A Reply

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.